Opvallende kentering op vlak van mobiliteit in ons land: Belg gebruikt wagen iets minder om naar werk te gaan

23% van de Belgische bedienden beschikt over een bedrijfswagen, ook wel salariswagen genoemd. Dat is terug een kleine toename (vgl. 2021: 22,3%). De wagen blijft daarmee nog altijd de Koning onder de vervoersmiddelen om naar het werk te gaan, maar is lang niet meer het enige vervoermiddel voor werknemers om zich te verplaatsen. Meer nog, de macht van de wagen begint af te nemen voor het woon-werkverkeer, blijkt uit Acerta’s mobiliteitsbarometer. Waar in 2021 78,4% van de werknemers minstens deels/af en toe op de auto rekende om op het werk te geraken, is dat in 2022 77,9%. Koning auto verliest dus wat terrein. En hij doet dat ook nu weer ten voordele van de fiets, waarvan het aandeel doorstijgt naar 35,8%. Maar deze keer ook ten voordele van het openbaar vervoer, dat nu 8,3% van de werknemers bereikt, tegenover 7,8% in 2021.

^{Figuur 1: woon-werkverkeer 2022 versus 2021 – combinaties inbegrepen}

Charlotte Thijs, mobiliteitsexperte van Acerta: “Het is al wel langer zo dat mensen bewuster nadenken over verplaatsingen. Er is het algemeen groeiende milieubewustzijn, het gamma vervoermiddelen dat almaar diverser wordt (met bv. de step), de (elektrische) fiets die een imago-boost kreeg ... De laatste maanden komen daar de hoge brandstofprijzen bovenop. Het lijkt ervoor te zorgen dat werknemers niet meer automatisch in de auto stappen en dat de decennialange dominantie van de auto op de terugweg is.”

Hoe dat precies zit met de combinatie van vervoersmodi, ook daarvan heeft Acerta’s mobiliteitsbarometer de cijfers in kaart gebracht. De populairste combinatie is die van wagen en fiets: 19% regelt hun verplaatsingen op die manier. 15% kiest exclusief voor de fiets. Wie kiest voor het openbaar vervoer combineert dat meestal niet met een ander vervoersmiddel (5,8%), of het is met de fiets (1,2%).

^{Figuur 2: Verdeling verschillende mobiliteitsoplossingen (2022)}

Charlotte Thijs: “Dat de populariteit van de fiets in het woon-werkverkeer een blijver is, verrast niet. Wij zien bijvoorbeeld dat meer werkgevers fietsleases voorstellen en we stellen vast dat meer mensen een fietsvergoeding krijgen. Het openbaar vervoer lijkt wat te profiteren van verschillende evoluties, maar met bv. flexibeler abonnementssystemen die beter beantwoorden aan meer thuiswerk zou daar zeker nog winst te halen zijn.”

Het bedrijfswagenpark mag dan jaar na jaar blijven toenemen, toch is het positief dat de elektrificatie ervan nu echt bezig is. Die omschakeling is een gevolg van de afbouw en uiteindelijke afschaffing van de fiscale voordelen voor bedrijfswagens met een brandstofmotor. De impact daarvan begint al duidelijker te worden. 10% van de bedrijfswagens is ondertussen een hybride wagen, de populairste is die met naast de elektromotor een verbrandingsmotor op benzine (8,8%). De full electric bedrijfswagens, waar de bedrijfswagenparken finaal naartoe zullen evolueren, zijn op vandaag goed voor nog eens 3,2%, nog altijd een kleine minderheid, maar wel weer ruim een verdubbeling tegenover 2021. Verliezer is de diesel-bedrijfswagen. Die was ooit absoluut dominant, is nu gezakt naar een 57,8%-aandeel en dat zal alleen maar verder dalen.

^{Figuur 3: Percentage bedrijfswagens per type brandstof 2022 vs. 2021}

Charlotte Thijs, mobiliteitsexperte van Acerta: “Een wagen van het werk blijft voor ondernemingen een sterke troef en hoe krapper de arbeidsmarkt, hoe meer ondernemingen hun troeven uitspelen. Maar van die bedrijfswagens zijn we ook zeker dat het uitdoofscenario van fossiele brandstof onomkeerbaar bezig is. Vanaf 1 januari 2023 wordt de fiscaliteit op hybride bedrijfswagens nog wat strenger. En 1 juli 2023, D-day voor de switch naar het elektrische bedrijfswagenpark, is niet meer veraf. Het is niet zo dat er vanaf 1 juli alleen nog elektrische bedrijfswagens zullen rondrijden: lopende leasecontracten kunnen nog tot de einddatum. Maar als we mogen uitgaan van een contracttermijn van 4 à 5 jaar, zien we in 2028 de bedrijfswagens met een brandstofmotor hun laatste kilometers rijden.”

Nog twee cijfer uit de mobiliteitsbarometer van Acerta:

• De cataloguswaarde van bedrijfswagens stijgt, maar daarover merkt Acerta meteen op dat het beter is naar het volledige kostenplaatje – de total cost of ownership (TOC) – te kijken.  
• De gemiddelde woon-werkafstand van de Belgische werknemer wordt voor het eerst een halve kilometer langer op een jaar tijd en bedraagt nu 20,5 kilometer.  Het zou niet onlogisch zijn dat thuiswerk daarin een rol speelt.

^{Over het onderzoek}

^{De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op een steekproef met de werkelijke loongegevens van de werknemers in dienst bij meer dan 40.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren. De data werden via de ACERTA-Mobiliteitsbarometer verzameld tussen 2021 en 2022 en geven een representatieve weergave van de Belgische werknemerspopulatie in de privésector. ACERTA voert metingen uit op kwartaalbasis. Dit is in inmiddels de zevende editie.}