Jeugdige werknemers: Arbeidsvoorwaarden en kennisgevingen

In de arbeidswetgeving wordt de ‘jeugdige werknemer’ beschouwd als een specifieke categorie die bijzondere bescherming geniet. We hebben het dan over minderjarige werknemers die tussen 15 en 18 jaar oud zijn en die niet meer voltijds leerplichtig zijn. Deze jeugdige werknemers mogen in principe geen overuren presteren of arbeid verrichten op een zondag, een feestdag of tijdens de nacht. Zij moeten bovendien verplicht tewerkgesteld worden in een vijfdagenweek. Hierop zijn echter een aantal uitzonderingen voorzien. Om gebruik te kunnen maken van een aantal van deze uitzonderingen moet je vooraf de toestemming vragen van de inspectie Toezicht op de Sociale Wetten en voor andere uitzonderingen moet je hen tijdig in kennis stellen.

We geven je in dit artikel een overzicht van de situaties waarbij je een toestemming of kennisgeving aan Toezicht op de Sociale Wetten (TSW) moet uitvoeren wanneer je een jeugdige werknemer tewerkstelt. Een volledig overzicht van de arbeidsvoorwaarden en de mogelijkheden om te werken op een zondag, een feestdag of tijdens de nacht voor jeugdige werknemers kan je hier vinden.

Jeugdige werknemers mogen in principe geen overuren presteren. Dit zijn uren verricht boven de 8 uur per dag en 40 uur per week (of eventueel een lagere grens bepaald door een sector- of ondernemings-cao). Enkel in overmachtsituaties kunnen zij wel overuren presteren. Het gaat dan om arbeid:

• om het hoofd te bieden aan een voorgekomen of dreigend ongeval;
• voor dringend herstelling/onderhoud aan machines of materieel;
• die door een onvoorziene noodzakelijkheid wordt vereist. Dit is enkel mogelijk mits voorafgaand akkoord van de vakbondsafvaardiging. Of indien dat niet mogelijk is, mits mededeling achteraf.

Denk er in deze gevallen aan om, binnen de 3 dagen na de verrichte overuren, Toezicht op de Sociale Wetten hiervan schriftelijk in kennis te stellen.

Worden er overuren gepresteerd, dan heeft de jeugdige werknemer ook recht op inhaalrust. De duur van die inhaalrust is gelijk aan die van het verrichte overwerk. Deze inhaalrust moet ineens genomen worden vóór het einde van de week die volgt op de week waarin het overwerk verricht is, tenzij je een ander tijdstip bent overeengekomen met Toezicht op de Sociale Wetten.

Aan de jeugdige werknemers moet een bijkomende rustdag worden toegekend onmiddellijk volgend op of voorafgaand aan de zondag (dit is dus op maandag of op zaterdag). De jeugdige werknemer mag uitsluitend arbeid verrichten op deze bijkomende rustdag bij overmachtssituaties (zie de 3 gevallen hierboven opgesomd).  Denk er in deze gevallen ook aan om, binnen de 3 dagen na de verrichte arbeid, Toezicht op de Sociale Wetten hiervan schriftelijk in kennis te stellen.

Jeugdige werknemers mogen in principe niet werken op zondag of een feestdag. Er zijn echter een aantal uitzonderingen op deze regel. Kan de jeugdige werknemer uitzonderlijk toch op zondag werken, dan mag dat maar voor één zondag op twee. Wil je daarvan afwijken, dan heb je de voorafgaande toestemming nodig van Toezicht op de Sociale Wetten.

Een jeugdige werknemer kan op zon- en feestdagen werken bij overmachtssituaties (zie de 3 gevallen hierboven opgesomd). Denk er in deze gevallen ook aan om, binnen de 3 dagen na de verrichte arbeid, Toezicht op de Sociale Wetten hiervan schriftelijk in kennis te stellen.

Daarnaast zijn er andere mogelijkheden voorzien om op zondag of feestdagen te werken in bepaalde bedrijfstakken, bedrijven of voor het uitoefenen van bepaalde werken. Het gaat dan over tewerkstellingsmogelijkheden voorzien in specifieke sectoren. Consulteer voor de mogelijkheden afdeling 30 van jouw Sectorale Gids in Trefzeker, waar je ook de opgelegde formaliteiten kan terugvinden.

Er zijn ook tewerkstellingsmogelijkheden voorzien voor badplaatsen, toeristische centra, deelname aan sportmanifestaties enz. In deze gevallen moet Toezicht op de Sociale Wetten 5 dagen voorafgaand schriftelijk op de hoogte worden gebracht.

Denk er ook aan om tijdig inhaalrust te geven. Lees de volledige toelichting hier.

Ook nachtarbeid (arbeid gepresteerd tussen 20 uur ’s avonds en 6 uur ’s morgens) is in principe niet toegelaten, behoudens in uitdrukkelijk bepaalde gevallen.

Zo kan een jeugdige werknemer, die ouder is dan 16 jaar, tewerkgesteld worden bij overmachtssituaties (zie de 3 gevallen hierboven opgesomd). Er mag dan gewerkt worden tot uiterlijk 23 uur. In dit geval moet ook Toezicht op de Sociale Wetten binnen de 3 dagen schriftelijk op de hoogte worden gebracht.

Daarnaast is er in bepaalde sectoren de mogelijkheid voorzien voor jeugdige werknemers die ouder zijn dan 16 jaar, om ’s nachts te werken. Consulteer voor de mogelijkheden afdeling 30 van jouw Sectorale Gids in Trefzeker, waar je ook de opgelegde formaliteiten kan terugvinden.