Wat heeft de arbeidsdeal in petto voor de platformeconomie?
De wetgeving omtrent de arbeidsdeal is op 10 november 2022 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. We bieden je een overzicht van wat de arbeidsdeal voor je inhoudt op het vlak van platformeconomie.
Platformeconomie is niet langer weg te denken uit de wereld van vandaag en brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Zo staan onder andere de aard van de arbeidsrelatie en de veiligheid van platformwerkers vaak ter discussie. Om hieraan tegemoet te komen, wordt in het wetsontwerp een wettelijk vermoeden van werknemerschap ingevoerd, alsook een verplichte ongevallenverzekering voor zelfstandige platformwerkers.
Een wettelijk, maar weerlegbaar vermoeden van werknemerschap
Voortaan geldt er een weerlegbaar vermoeden van werknemerschap ingeval uit de analyse van de arbeidsrelatie blijkt dat tenminste 3 van de 8 of 2 van de laatste 5 criteria zijn vervuld.
De lijst van de criteria is de volgende.
- de platformexploitant kan exclusiviteit eisen met betrekking tot het werkterrein van de platformwerker;
- de platformexploitant kan een mechanisme van geolokalisering gebruiken voor andere doeleinden dan de goede werking van zijn basisdiensten;
- de platformexploitant kan de vrijheid van de platformwerker inperken in de manier waarop het werk wordt uitgevoerd;
- de platformexploitant kan het inkomensniveau van een platformwerker beperken, in het bijzonder door uurtarieven te betalen en/of door het recht van een individu te beperken om werkaanbiedingen te weigeren op basis van het aangeboden tarief en/of door het individu niet toe te staan de prijs van de dienst te bepalen. Collectieve arbeidsovereenkomsten zijn van deze clausule uitgesloten;
- met uitsluiting van wettelijke bepalingen, met name inzake gezondheid en veiligheid, die van toepassing zijn op gebruikers, klanten of werknemers zelf kan de platformexploitant van een platformwerker eisen dat hij zich houdt aan dwingende voorschriften inzake voorkomen, gedrag ten aanzien van de afnemer van de dienst of de uitvoering van het werk;
- de platformexploitant kan de prioritering bepalen van toekomstige werkaanbiedingen en/of het bedrag dat voor een opdracht wordt geboden en/of de bepaling van de rangschikking door gebruik te maken van de verzamelde informatie en door de uitvoering van de prestatie door de platformwerkers, met uitsluiting van het resultaat van deze prestatie, met name met elektronische middelen te controleren;
- de platformexploitant kan, eventueel onder meer door middel van sancties, de vrijheid van organisatie van het werk inperken, in het bijzonder de vrijheid om zijn werkuren of zijn afwezigheidsperiodes zelf te kiezen, om taken te aanvaarden of te weigeren of om een beroep te doen op onderaannemers of vervangers, behalve wanneer in dit laatste geval de wet de mogelijkheid om een beroep te doen op onderaannemers uitdrukkelijk beperkt;
- de platformexploitant kan de mogelijkheid voor de platformwerker inperken om buiten het platform een klantenbestand op te bouwen of om werkzaamheden voor een derde te verrichten.
Dit betreft een weerlegbaar vermoeden, dat kan worden weerlegd op basis van de 4 algemene criteria uit de arbeidsrelatiewet, nl. de wil van de partijen, de vrijheid van de organisatie van het werk, de vrijheid van de organisatie van de werktijd en de mogelijkheid om hiërarchische controle uit te oefenen.
De kwalificatie die uit de feitelijke uitoefening van de arbeidsrelatie voortvloeit heeft voorrang wanneer deze de door partijen gekozen juridische kwalificatie uitsluit.
Er dient hierbij rekening te worden gehouden met het gebruik van algoritmen bij de organisatie van het werk.
Deze nieuwe regelgeving treedt in werking op 1 januari 2023.
Een dekking van ongevallen voor alle platformwerkers
De medewerkers die voor platformen zijn tewerkgesteld als werknemer zijn verplicht verzekerd tegen arbeidsongevallen.
De wetgever voert nu ook een verzekeringsplicht in voor de zelfstandige medewerkers werkzaam via een digitaal platform. Deze medewerkers zullen in de toekomst eveneens gedekt zijn voor ongevallen die gebeuren tijdens de uitvoering van het werk of ongevallen die gebeuren op weg naar en van deze werkzaamheden.
Ingeval een platformexploitant deze verzekeringsovereenkomsten niet afsluit, zal hij burgerlijk aansprakelijk zijn voor de schade geleden door de zelfstandig platformwerker.
Deze regelgeving treedt in werking op een nader te bepalen datum.
Bron:
Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen, BS 10 november 2022.