Eindeloopbaanmaatregelen in het sociaal akkoord 2021-2022: wat wijzigt er?

Het recente sociaal akkoord binnen de Groep van Tien bevat het afsprakenkader voor het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT) en het tijdskrediet eindeloopbaan (landingsbanen) voor de komende jaren.

We bieden je een overzicht van de aankomende wijzigen aan beide eindeloopbaanstelsels.

De SWT-stelsels worden quasi ongewijzigd verlengd. Zo blijft het systeem, waarbij oudere werknemers die aan de voorwaarden van het stelsel voldoen de arbeidsmarkt vervroegd kunnen verlaten, voor de komende jaren bestaan. De verlenging is noodzakelijk aangezien deze stelsels, in uitvoering van het interprofessioneel akkoord 2019-2020, een geldigheidsduur hebben tot 30 juni 2021.

Vanaf 1 juli 2021 komt de minimumleeftijd voor SWT op 60 jaar te liggen voor de stelsels zwaar beroep, 33 jaar beroepsverleden en lange loopbaan, alsook voor het stelsel waarop bedrijven die erkend zijn als onderneming in herstructurering of in moeilijkheden zich kunnen beroepen. Voor het SWT om medische redenen blijft de lagere leeftijd van 58 jaar gelden. Deze leeftijdsvoorwaarden zullen gelden tem 30 juni 2023.

De toepasselijke loopbaanvoorwaarden voor de verschillende stelsels blijven ongewijzigd. Ook het algemeen stelsel blijft onaangeroerd met een toegangsleeftijd op 62 jaar en een loopbaanvoorwaarde van 40 jaar (voor vrouwelijke werknemers is dit gekoppeld aan een stapsgewijze optrekking tegen 2024). Ook de verplichting om een werknemer in SWT te vervangen en de vrijstelling daarop vanaf de leeftijd van 62 jaar blijft onverminderd gelden.

Aangezien een SWT-gerechtigde het statuut van werkloze heeft, geldt er een aangepaste beschikbaarheid tot de leeftijd van 65 jaar. Bepaalde SWT-gerechtigden kunnen op hun vraag daarvan vrijgesteld worden, onder meer op basis van een leeftijds- of loopbaanvoorwaarde. Deze vrijstellingsregeling wordt eveneens aan dezelfde voorwaarden verlengd, namelijk vanaf 62 jaar of met een bewijs van 42 jaar beroepsverleden.

Merk op dat dit voor het stelsel onderneming in herstructurering of moeilijkheden een versoepeling inhoudt, aangezien de leeftijdsvoorwaarde daalt van 65 naar 62 jaar en de loopbaanvoorwaarde van 43 naar 42 jaar.

Deze afspraken moeten verder vorm krijgen in de noodzakelijke interprofessionele CAO’s  gesloten in de Nationale Arbeidsraad. Om deze te activeren, zullen nadien ook de nodige sectorale cao’s ondertekend moeten worden.

Een werknemer kan een gewone landingsbaan nemen om zijn loopbaan te verminderen met 1/2 of 1/5 vanaf 55 jaar. Hij kan hiervoor pas een uitkering verkrijgen vanaf 60 jaar.

Daarnaast zijn er een aantal bijzondere vormen van landingsbaan waar de landingsbaan bij de werkgever al mogelijk is vanaf 50 jaar. Het gaat om werknemers die:

• een zwaar beroep uitoefenden gedurende een bepaalde periode;
• een lange loopbaan uitoefenden gedurende een bepaalde periode;
• werken in een onderneming in moeilijkheden of herstructurering.

Voor deze werknemers is er in principe eveneens maar een recht op uitkering vanaf 60 jaar. In uitvoering van het interprofessioneel akkoord 2019-2020 werd deze leeftijd verlaagd naar 55 of 57 jaar afhankelijk van de vorm van de landingsbaan (1/2 of 1/5). Deze regeling, vastgelegd in CAO nr. 137, liep echter af op 31 december 2020.

De Groep van 10 heeft nu besloten dat voor de periode 2021-2022 een landingsbaan met uitkering mogelijk zal zijn vanaf 55 jaar voor zowel 1/2 als 1/5 landingsbaan. Deze beslissing moet echter nog bekrachtigd worden door de regering en vastgelegd worden in een kader-cao. Pas dan zal de effectieve ingangsdatum van de maatregel duidelijk zijn.

Zodra die kader-cao er is, zijn de sectoren eerst nog aan zet. Opdat de werknemer landingsbaan met uitkering kan nemen vanaf 55 jaar, is het immers vereist dat het bevoegde paritair (sub)comité een sector-cao afsluit die uitdrukkelijk stelt dat de kader-cao van toepassing zal zijn in de sector. Is er geen sectorale cao, dan is er maar recht op een uitkering vanaf 60 jaar.