Deeltijdse tewerkstelling van een werknemer

Een deeltijdse werknemer is iemand wiens normale arbeidsduur minder is dan die van een voltijdse werknemer in een vergelijkbare situatie. Neem je een deeltijdse arbeider of bediende aan, of wil een voltijdse kracht overschakelen naar een deeltijds rooster? Zorg er dan voor dat je de regels correct toepast en je administratie in orde is. Dit betekent in de eerste plaats dat je een schriftelijke deeltijdse arbeidsovereenkomst afsluit met je werknemer. Dat is immers, in tegenstelling tot bij voltijdse werknemers, wettelijk opgelegd. Een kopie hiervan moet bewaard worden als bijlage bij het arbeidsreglement.

In een deeltijdse arbeidsovereenkomst moet de wekelijkse arbeidsduur van een werknemer minstens een derde van die van een voltijdse werknemer bedragen: de zogenaamde 1/3de-regel. Bovendien moet elke werkperiode minstens drie uur zijn. Je sector kan hierop wel uitzonderingen voorzien. De beslissing om deeltijds te werken gebeurt in overleg tussen werkgever en werknemer. Er bestaan twee deeltijdse arbeidsregelingen en twee deeltijdse werkroosters.

De deeltijdse arbeidsregeling is het aantal uren dat de werknemer per week moet presteren.

• Vaste regeling: de duur van de prestaties is altijd dezelfde - ongeacht of die een week duurt of gedurende een cyclus langer dan een week.
• Variabele regeling: de duur van de prestaties verschilt. Er wordt een gemiddelde wekelijkse arbeidsduur vastgesteld die moet worden nageleefd gedurende een referentieperiode: drie maanden, verlengbaar tot maximaal een jaar.

Een werknemer is tewerkgesteld met een vast uurrooster wanneer hij werkt volgens het uurrooster dat vast is opgenomen in zijn arbeidsovereenkomst. Meestal zal dit uurrooster gespreid zijn over een week en dus samenvallen met een vaste arbeidsregeling. Het kan evenwel ook gespreid worden over een periode van langer dan een week. Dit is het geval wanneer de werknemer is tewerkgesteld volgens een cyclus.

Er is sprake van variabele uurroosters wanneer de dagen en tijdstippen waarop de werknemer moet werken steeds wisselen. Het kan zijn dat zowel het aantal te presteren uren per week als het rooster wisselen of het wekelijks aantal te presteren uren is steeds vast, maar er wordt telkens volgens wisselende uurroosters gewerkt. De werkgever maakt ze tijdig en correct bekend aan de deeltijdse arbeider of bediende. De arbeidsovereenkomst moet in dit geval het aantal arbeidsuren vermelden dat de werknemer gemiddeld over de referteperiode mag werken en moet vermelden dat de variabele uurroosters vastgesteld zullen worden volgens de regels bepaald in het arbeidsreglement.

Meer informatie over maatregelen rond bekendmaking van roosters, toezicht en sancties vind je in de Sociale Gids van Trefzeker of op werk.belgie.be.

Deeltijdse arbeiders of bedienden hebben identieke rechten als hun voltijdse collega’s, maar dan in verhouding tot hun prestaties. Wie vrijwillig voor een deeltijdse job kiest, heeft minder loon, vakantiedagen en vakantiegeld. Ook de werkloosheidsuitkering ligt lager, en de pensioenrechten worden berekend op het lagere deeltijdse inkomen.

Wie onvrijwillig deeltijds werkt (bijvoorbeeld omdat de werkgever geen voltijdse contracten biedt), kan onder bepaalde voorwaarden zijn pensioen- en werkloosheidsrechten behouden.

Denk eraan: heb je onvrijwillig deeltijdse werknemers in dienst die boven op hun deeltijds loon een inkomensgarantie-uitkering krijgen? Dan riskeer je vanaf april 2020 een extra bijdrage te betalen als je hen geen bijkomende uren aanbiedt wanneer er bijkomende uren of een nieuwe voltijdse vacature beschikbaar zijn waarvoor deze deeltijdse werknemer in aanmerking komt. Lees er alles over in ons juridisch nieuws.