Sociale bijdragen berekenen

Als zelfstandige ben je verplicht om een bijdrage te betalen aan een sociaal verzekeringsfonds. Zo bouw je rechten op voor je pensioen en Groeipakket, uitkeringen bij ziekte en invaliditeit enzovoort. Je betaalt dus sociale bijdragen om sociale bescherming te genieten.

Zolang je werkelijke inkomen nog niet gekend is, betaal je als gevestigde zelfstandige een voorlopige sociale bijdrage - berekend op basis van je inkomen van drie jaar ervoor. Die bijdrage wordt procentueel per inkomstenschijf berekend. Hoeveel sociale bijdragen je betaalt, hangt af van:

• je statuut: zelfstandigen in hoofdberoep betalen meer dan zelfstandigen in bijberoep, gepensioneerde zelfstandigen en meewerkende echtgenoten
• je netto belastbaar inkomen: je bruto-inkomsten min je betaalde sociale bijdragen, je beroepskosten en eventuele verliezen

Betaalde sociale bijdragen worden apart vermeld op het aanslagbiljet. Zo koppelen we meteen terug naar het fiscale voordeel bij het aanpassen van het inkomen.

Hoewel je elk kwartaal bijdragen betaalt, worden ze berekend op je inkomsten van een heel jaar. Verander je in de loop van het jaar van statuut, bijvoorbeeld van hoofd- naar bijberoep of andersom? Ook dan gebeurt de bijdrageberekening op je totale beroepsinkomen van dat jaar.

In principe hoef je zelf niets te ondernemen: de fiscus bezorgt je inkomsten aan je sociaal verzekeringsfonds, dat op zijn beurt je bijdragen berekent. En dat volgens het wettelijke percentage van 20,5% op je jaarlijkse netto belastbaar beroepsinkomen.

Als je werknemer bent, stort je werkgever een deel van je brutoloon naar de sociale zekerheid. Maar als zelfstandige in bijberoep sta je zélf in voor de betaling van de sociale bijdragen op de inkomsten uit je zelfstandige activiteit.

Sociale bijdragen betaal je per kwartaal en zijn in het geval van bijberoepers solidariteitsbijdragen waarmee je geen extra sociale rechten opbouwt. Betaal je in bijberoep minstens de minimumbijdrage van een zelfstandige in hoofdberoep? Dan kan je toch aanspraak maken op bepaalde rechten. 

Als zelfstandige in bijberoep betaal je net als zelfstandigen in hoofdberoep een sociale bijdrage van 20,5% wanneer je belastbaar inkomen 1 865,45 euro of meer bedraagt. Verdien je minder? Dan betaal je géén sociale bijdragen. 

Startende zelfstandigen in bijberoep betalen standaard een voorlopige bijdrage van 98,52 euro per kwartaal, berekend op een netto belastbaar jaarinkomen van 1 865,45 euro. Bovendien kan je als startende zelfstandige in bijberoep een vrijstelling van je sociale bijdragen aanvragen als je verwachte inkomen laag genoeg is. Heb je meer inkomsten dan verwacht en bedraagt je belastbaar inkomen meer dan 1 865,45 euro ? Dan geldt je vrijstelling niet meer en zal je een eindafrekening voor je sociale bijdragen ontvangen van je sociaal verzekeringsfonds zodra de FOD Financiën je definitieve inkomsten heeft doorgegeven. Om een hoge eindafrekening te vermijden kan je er bovendien voor kiezen om vóór het einde van het jaar een vrije bijdrage te storten, die je bovendien fiscaal kan aftrekken waardoor je netto belastbaar inkomen weer lager komt te liggen.

Als startende zelfstandige kun je nog geen inkomen voorleggen. De eerste drie kalenderjaren zijn je sociale bijdragen dan ook gebaseerd op een forfaitair geschat inkomen. Ongeveer twee jaar later deelt de fiscus je inkomen mee aan je sociaal verzekeringsfonds. Op dat ogenblik worden je sociale bijdragen definitief berekend en moet je het verschil tussen de voorlopige en de definitieve bijdragen bijbetalen.

Start je pas in het tweede, derde of vierde kwartaal als zelfstandige? Dan wordt je beroepsinkomen van een onvolledig jaar omgerekend op jaarbasis.

Je uiteindelijke sociale bijdragen berekenen we op basis van je werkelijke belastbaar beroepsinkomen, zonder indexering. Je sociaal verzekeringsfonds herziet dus je voorlopige bijdragen, zodra je werkelijke beroepsinkomen gekend is. Betaalde je te veel? Dan krijg je het saldo teruggestort. Stortte je te weinig? Dan moet je het verschil bijpassen zónder verhogingen. Die eindafrekening ontvang je meestal in het tweede kwartaal, ongeveer twee jaar later.

Pas op: laat jij je sociale bijdragen verminderen en blijkt achteraf dat je je inkomen te laag hebt ingeschat? Dan betaal je boven op de regularisatie nog een verhoging: 3 %, vermenigvuldigd met het aantal kwartalen tussen het bijdragejaar en de regularisatie, plus eenmalig 7 %.

Je hebt er dus alle baat bij je inkomen correct in te schatten! Je boekhouder of accountant kan je daarmee helpen.

Je sociale bijdragen zelf berekenen? Dat doe je bij Acerta eenvoudig online.