Akkoord over begroting: welke beslissingen zijn genomen?

De regering wil een werkzaamheidsgraad van 80 % tegen 2030. Om die ambitie waar te maken, is er een akkoord over een reeks arbeidsmarkthervormingen. We geven je een overzicht.

Het aantal langdurig zieken stijgt. De regering stelt daarom een breed plan voor dat hun re-integratie en activering moet bevorderen. De maatregelen zijn een reactie op de recente audit, uitgevoerd door het Rekenhof, die de huidige re-integratietrajecten als weinig succesvol - en zelfs als een ontslagmachine - bestempelt.Zowel werkgevers en werknemers, maar ook andere actoren zoals de arbeidsbemiddelingsdiensten en de ziekenfondsen, zullen geresponsabiliseerd worden om zo het aantal langdurig zieken terug te dringen. 

• Wie ziek wordt, zal na tien weken een vragenlijst van het ziekenfonds moeten invullen. Daarna wordt hij uitgenodigd bij een ‘terugkeercoördinator’ om te bekijken welke opties er zijn om opnieuw te beginnen werken. Mensen die langdurig ziek zijn en weigeren om deel te nemen aan een re-integratietraject (door bijvoorbeeld hardnekkig te weigeren de vragenlijst in te vullen of naar het gesprek te gaan) zullen 2,5 % verliezen van hun uitkering. 

• Werkgevers met meer dan 50 werknemers waar meer langdurig zieken zijn en meer re-integratietrajecten mislukken dan elders in de sector, zullen een boete betalen ter waarde van 2,5 % van de loonmassa van een kwartaal van de werknemers jonger dan 55 jaar en met meer dan drie jaar dienst.  

• Er wordt onderzocht hoe de re-integratietrajecten sneller kunnen opgestart worden, zowel door werkgever als door werknemer.

• Ontslag wegens medische overmacht zal pas kunnen na 9 maanden afwezigheid wegens ziekte en de procedure voor ontslag wegens medische overmacht wordt losgekoppeld van het re-integratietraject. 

• Ook andere spelers worden geresponsabiliseerd. Zo zal er gekeken worden of de regionale arbeidsbemiddelingsdiensten, zoals de VDAB in Vlaanderen, wel voldoende inspanningen leveren om mensen aan de slag te helpen. Indien dit niet het geval is, kunnen de regio’s een deel van hun dotatie verliezen. Ook de ziekenfondsen, die de terugkeercoördinatoren aanleveren, kunnen een deel van hun financiering geschrapt zien indien hun inspanningen te wensen overlaten. 

De regering heeft ook een akkoord bereikt over de afschaffing van het medisch attest voor wie maar één dag afwezig is wegens ziekte. Een werknemer zal de maatregel tot drie keer per jaar kunnen inroepen. In kmo’s met minder dan 50 werknemers blijft het ziektebriefje vanaf de eerste dag ziekte wel mogelijk.  

Met de afschaffing van het ziektebriefje wil men artsen meer tijd geven om patiënten beter te begeleiden. Er wordt ook gewerkt aan een elektronisch voorschrift waarop huisartsen hun inschatting kunnen geven over wat de persoon in kwestie nog zou aankunnen op de werkvloer. 

Er zouden ook terug-naar-werkfiches komen die huisartsen moeten adviseren over wanneer, hoe en waarom een persoon kan gere-integreerd worden en naar een terug-naar-werkcoördinator of arbeidsarts kan gaan. 

Onderwerpen  die te maken hebben met de versoepeling van de arbeidstijdwetgeving zoals avond- en nachtarbeid voor de e-commerce, het tijdig bezorgen van uurroosters aan wie een variabel uurrooster heeft, registratie van de arbeidstijd, de flexibilisering van werkregelingen, de vierdagenweek met de mogelijkheid om een volledige werkweek van 38 uur te presteren op 4 dagen, het recht op deconnectie enz. worden in de handen van de sociale partners van de Nationale Arbeidsraad gelegd.  

De regering legt ook sterk de focus op opleiding door enerzijds medewerkers een individueel opleidingsrecht toe te kennen van vijf dagen tegen 2024. Dat recht zal flexibel in de tijd kunnen worden ingezet en zal aan de individuele opleidingsrekening worden gekoppeld. Anderzijds zal ook bij het ontslag activerend worden gewerkt door in te zetten op inzetbaarheidsbevorderende maatregelen.  

De regering vraagt de sociale partners om  voorstellen te formuleren om de werkgeversgroepering te verbeteren, met bijzondere aandacht voor de aanpak van de knelpuntberoepen. 

De werkgever zal ook de mogelijkheid krijgen om de medewerker een transitietraject voor te stellen in het kader van een ontslag. Zo zal de werknemer tijdelijk ter beschikking gesteld worden van een andere werkgever om nadien te kunnen doorstromen naar een job bij die werkgever. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan blijft het recht op de opzeggingstermijn of –vergoeding en de werkloosheidsuitkering gegarandeerd.  

De regering wil ook de mobiliteit van werknemers tussen de gewesten bevorderen. De deelstaten  zullen worden aangemoedigd goede praktijken toe te passen en/of samenwerkingsakkoorden te sluiten om de intergewestelijke arbeidsmobiliteit te faciliteren. In het kader van de versterking van de interregionale arbeidsmobiliteit zal de langdurig werkzoekende (> 1 jaar) die aan het werk gaat over de taalgrens tijdelijk 25% van zijn/haar werkloosheidsuitkering uit de eerste periode kunnen behouden gedurende 3 maanden.  

De regering roept de sociale partners op om op sectoraal niveau meer gebruik te maken van de sectorale opleidingsfondsen om zo opleidingen tot knelpuntberoepen te stimuleren. Ook zullen stappen ondernomen worden om intersectorale fondsen te creëren die de  mobiliteit van werknemers van de ene sector naar knelpuntberoepen in een andere sector kunnen vergemakkelijken 

Om langdurig werkzoekenden (meer dan 1 jaar) aan te moedigen om een knelpuntberoep in te vullen, zal de cumul tussen het loon en de werkloosheidsuitkering worden geoptimaliseerd. Zo zal de langdurig werkzoekende die aan het werk gaat in een knelpuntberoep 25% van zijn/haar werkloosheidsuitkering uit de eerste periode kunnen behouden gedurende 3 maanden.  

Met de doelgroepvermindering voor eerste aanwervingen wil de wetgever nieuwe werkgevers financieel steunen bij de aanwerving van de eerste tot en met de zesde werknemer. De allereerste werknemer aanwerven is momenteel zeer voordelig, want je betaalt als werkgever geen basisbijdragen (25 procent) en dit voor onbepaalde duur. De maatregel zal nog steeds voor onbepaalde duur gelden, maar de volledige vrijstelling wordt vervangen door een forfaitaire vermindering waardoor de hoogste lonen niet meer van een volledige vrijstelling van de basisbijdragen zullen kunnen genieten..  

De structurele vermindering is een loonlastenverlaging voor werkgevers uit de privésector. De vermindering wordt berekend op basis van een formule die verschilt naargelang van de categorie waartoe je als werkgever behoort: 1, 2 of 3. De sociale werkplaatsen behoren tot categorie 1 maar zullen net zoals hun sectorale partners van de beschutte werkplaatsen tot categorie 3 gaan behoren. De sociale zekerheidsbehandeling volgt op die manier de harmonisering van beschutte en sociale werkplaatsen naar maatwerkbedrijven in Vlaanderen.  

Enkele bijdragen die bedoeld zijn om oudere werknemers langer aan het werk te houden, zullen verhoogd worden. Zo wordt de werkgever ontmoedigd om de werknemers met SWT (stelsel werkloosheid met bedrijfstoeslag) te laten gaan. Ook werkgevers die oudere werknemers wel in dienst houden, maar vrijstellen van prestaties waardoor ze thuis zitten met behoud van loon, zullen gesanctioneerd worden door een verhoogde activeringsbijdrage.  

Tot slot zal de bijzondere bijdrage sociale zekerheid, een extra belasting op loon die werd ingevoerd in de jaren ‘90, worden afgeschaft. Dat is goed nieuws voor de werknemer, die daardoor meer van zijn loon zal overhouden. Zo wil de regering de koopkracht van werkenden versterken en het probleem van de promotieval aanpakken.