Hoe ziet de toekomst van de arbeidsmarkt eruit volgens onze politici?

Anciënniteitsverloning is meetbaar, voorspelbaar en duidelijk. Niet verrassend dat heel wat werknemers voorstander zijn van het systeem, dat verankerd zit in elk nationaal loonmodel. Toch zijn er ook nadelen aan anciënniteitsverloning: het zorgt voor een gouden kooi, stimuleert geen jobmobiliteit en heeft weinig focus op competentieontwikkeling. Werkgevers kijken daarom ook (liever) naar een alternatieve manier van verlonen: 40% zou zijn werknemers willen verlonen o.b.v. prestaties.

Moeten we afstappen van de anciënniteitsverloning? Die richting willen de politici niet (helemaal) nemen. Volgens Frank Vandenbroucke mag de anciënniteitsverloning niet zomaar vervangen worden, maar moet er wél ruimte zijn voor loondifferentiatie zodat er flexibeler om kan gegaan worden met verloning.

Wouter Beke vindt wel dat de anciënniteitsverloning herbekeken moet worden. Het is volgens hem niet logisch dat jongeren, die de meeste kosten hebben (huis, gezin, enz.), het laagste loon krijgen. Hij pleit voor een afvlakking van de anciënniteitsverloning naar het einde van een loopbaan toe. Een oplossing waar ook Eva Platteau zich achter schaart. Zij stelt hogere starterslonen voor en een minder steile anciënniteitsverloning die afvlakt naar het einde van de loopbaan toe, maar benadrukt toch het belang van het bestaan van de anciënniteitsverloning. Ook Eva De Bleeker wil de afvlakking van de anciënniteitsverloning vanaf 55 jaar, in combinatie met meer flexibiliteit in de verloning o.b.v. prestaties.

Volgens Ben Weyts moet er meer ruimte zijn om op grond van prestaties te vergoeden en anderzijds wil hij een tegemoetkoming voor oudere werknemers door een plafonnering van de patronale zekerheidsbijdragen.

De toekomst vraagt om nieuwe vaardigheden, maar zullen bedrijven die vaardigheden in huis kunnen halen in tijden van arbeidskrapte? Alle partijen zijn het unaniem eens dat de kloof tussen ‘werken’ en ‘niet werken’ groter moet.

Hoe groot moet die kloof dan zijn? N-VA wil naar een kloof van 500 euro evolueren door de indexering van de werkloosheidsuitkering en het leefloon enkel jaren te bevriezen. Een aanpak die niet door Groen en Open VLD gedragen wordt. Eva Platteau wil de last op arbeid verlagen en een tax shift naar vermogen. Ook Eva De Bleeker staat open voor een fiscale hervorming maar niet voor een vermogensbelasting.

Volgens Frank Vandenbroucke is het een “en, en, en”-verhaal. Belastingen op arbeidsinkomen moeten verminderd worden, maar dan moet dat geld van ergens anders komen (bv. uit financiële inkomens zoals verhuur van een woning). Hij gelooft dat men meer achter de veren van de mensen moeten zitten en ziet daarin een actievere rol voor de VDAB. Wie na twee jaar nog steeds werkloos is, zal een basisbaan moeten aanvaarden of verliest de werkloosheidsuitkering. Eva De Bleeker vindt dat daar op lokaal niveau een belangrijke rol voor weggelegd is. Zij gelooft ook in het beperken in de tijd van de werkloosheidsuitkering, afhankelijk van de conjunctuur, en hamert op het activeren van langdurig zieken.

Mobiliteit is al enkele jaren een hot topic met de opkomst van het mobiliteitsbudget, de overgang naar de elektrische wagen en de toename van elektrische fietsen. Bijna 80% van de woon-werkverplaatsingen vandaag zijn nog steeds (deels) met de wagen. Is het een mission impossible om de werknemer uit de (bedrijfs)wagen te krijgen?

De vergroening van de bedrijfswagens is een groot succes en zorgt ervoor dat België voorloper is. Die vergroening zal ook doorstromen op de tweedehandsmarkt, aldus Wouter Beke. Eva Platteau haalt aan dat de vergroening van de bedrijfswagens het fileprobleem niet oplost.

Wat wel een mogelijke oplossing zou zijn, volgens Eva Platteau, is een belasting op gereden kilometers. Iets wat N-VA in het verleden al heeft voorgesteld, maar waarvoor er toen geen draagvlak was. Vooruit pleit eerder voor een spitsheffing, terwijl CD&V een slimme, geografisch afgebakende kilometerheffing als de oplossing ziet.

De fiets als alternatief voor de (bedrijfs)wagen rekent op heel wat enthousiasme bij de politici. De regering heeft daar de voorbije periode ook sterk in geïnvesteerd (o.a. in fietsautostrades). Volgens Groen moet er nog meer geïnvesteerd worden in het openbaar vervoer.

Volgens het Federaal Planbureau zijn er vandaag 500 000 langdurig zieken en steven we af naar een piek van 600 000 langdurig zieken tegen 2035.

Frank Vandenbroucke heeft een wetsontwerp ingediend die de ziekenfondsen een rol geven in het heractiveren van de langdurig zieken. Die ziekenfondsen zouden langdurig zieken sneller, persoonlijk, systematisch en concreet moeten aanspreken. Via artificiële intelligentie willen ze de mensen kunnen opsporen die een grote kans op succes hebben om opnieuw aan het werk te gaan, zodat het ziekenfonds die mensen eerst kunnen benaderen. En dat is niet de enige manier waarop ze artificiële intelligentie willen inzetten: ook om ‘uitschieters’ te detecteren (wie afwezig is zonder geldige redenen) wordt er gekeken naar AI.

Ben Weyts hamert op responsabilisering: responsabilisering van de ziekenhuizen, lokale besturen en sociale huizen. Wouter Beke verwijst eerder naar de rol van huisartsen in het delibereren van wie er wel/niet arbeidsongeschikt is. Er komt een platform om de communicatie tussen huisartsen, de preventiedienst en de adviserende arts mogelijk te maken, geeft Frank Vandenbroucke nog mee, zodat zij kunnen samenwerken.

Eva De Bleeker geeft nog mee dat het na één jaar heel moeilijk is om opnieuw terug te keren naar het werk. Naast het formele kader (ziekenfondsen) ziet zij een rol weggelegd voor bedrijven om contact te opnemen met langdurig zieken en deeltijds/aangepast werk voorstellen.