Stap 1: je sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds. Acerta is je man (of vrouw)! Of een ander fonds, kan ook. Via je sociaal verzekeringsfonds betaal je elk kwartaal sociale bijdragen. Als starter betaal je voorlopige bijdragen. Pas later, als je je precieze inkomen kent, ken je de exacte som. 

Ook als meewerkende echtgeno(o)t(e) en als helper in een eenmanszaak is het verplicht om je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

En als zelfstandige in bijberoep? Dan blijf je genieten van de sociale voordelen uit het sociale stelsel waaraan je bent onderworpen door je hoofdactiviteit als loontrekkende. 

Stap 2: informeer je ziekenfonds over je nieuwe statuut als zelfstandige. Zit je bij Acerta, dan doen wij dat in jouw plaats. Neem nadien ook zelf nog even contact op met je ziekenfonds om je start als zelfstandige te bevestigen. Aarzel niet om meer info te vragen over de diensten op maat van starters.

Als zelfstandige betaal je sociale bijdragen. In ruil daarvoor heb je recht op een pensioen. Het pensioen dat je later zal krijgen, bedraagt ongeveer 60% van een werknemerspensioen. Wil je het verschil opvangen, dan kan je opteren voor een Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ). 

Tegenwoordig ben je als zelfstandige even goed verzekerd voor geneeskundige zorgen als een werknemer. Dat geldt zowel voor grote risico’s (heelkundige ingrepen, een ziekenhuisopname, ernstige medische behandelingen, …) als voor kleine risico’s (consultaties bij een arts of specialist, geneesmiddelen, kinesitherapie, …). 

In principe krijg je 75% van je kosten terugbetaald. Idem dito voor de personen die je ten laste hebt. Weduwen, invaliden, gepensioneerden, wezen, mensen met een laag inkomen en eenoudergezinnen hebben recht op een hogere terugbetaling. En de maximumfactuur? Die is er ook zelfstandigen. Het systeem beschermt je tegen torenhoge medische kosten. 

Informeer bij je ziekenfonds naar het aanbod op maat van zelfstandigen. 

Zelfstandige vrouwen in hoofdberoep en meewerkende echtgenotes hebben na een bevalling recht op een moederschapsvergoeding. Die wordt uitbetaald via je ziekenfonds. Je moet wel al minstens 6 maanden aangesloten zijn bij je ziekenfonds als zelfstandige of meewerkende echtgenote.

Als zelfstandige moeder ben je geen sociale bijdrage verschuldigd voor het kwartaal volgend op het kwartaal van de bevalling, met behoud van rechten. Voorwaarde is wel dat je bij je ziekenfonds recht hebt op de moederschapsuitkering. Deze regeling geldt voor bevallingen vanaf 1 oktober 2016.

Via je ziekenfonds en je Groeipakket uitbetaler heb je recht op kraamgeld en Groeipakket. Kinderen tot 18 jaar komen automatisch in aanmerking. Voor oudere kinderen kan je nog het Groeipakket ontvangen als ze nog aan het studeren zijn of zonder werk zitten.. 

* De Vlaamse overheid stelt middelen ter beschikking voor het Groeipakket. Elk kind heeft hier recht op.

* Infino is een uitbetaler van het Groeipakket. Je kiest zelf één van de vijf Vlaamse uitbetalers. Veranderen kan na 1 jaar.

Betaal je sociale bijdragen als zelfstandige in hoofdberoep, of ben je meewerkende echtgenote met het maxistatuut? Dan heb je recht op een uitkering bij adoptie. Om die vergoeding te krijgen, moet je al minstens 6 maanden aangesloten zijn bij je ziekenfonds. Ook de aanvraag verloopt via het ziekenfonds. 

Binnenkort heb je ook na adoptie recht op dienstencheques. Een uitvoeringsbesluit moet echter nog bepaalde modaliteiten regelen, zoals de voorwaarden en de datum van inwerkingtreding.

Ben je volledig werkonbekwaam door medische redenen? Als zelfstandige, helper of meewerkende echtgeno(o)t(e) heb je in dat geval recht op een uitkering van het ziekenfonds. Die uitkering krijg je vanaf de 1ste dag van je arbeidsongeschiktheid, op voorwaarde dat je langer dan 7 dagen ziek bent. Om recht te hebben op de uitkering bestaat er voor beginnende zelfstandigen een wachttijd van 6 maanden. Er is wel een vrijstelling mogelijk. Als je langer dan 12 maanden arbeidsongeschikt bent, krijg je een inhaalpremie. Die bedraagt 329,39 euro en wordt betaald samen met de uitkeringen van de maand mei.  

Wil je beschermd zijn tegen het inkomensverlies dat je kan lijden door een langdurige ziekte? Bij een privéverzekeraar kan je daarvoor een polis gewaarborgd inkomen afsluiten, of een vergelijkbare verzekering. De kostprijs daarvan is afhankelijk van je gewenste vergoeding en het risico dat je wil verzekeren. Reken op een gemiddelde jaarlijkse premie van ongeveer 1.250 euro. Het gaat wel om een fiscaal aftrekbare beroepskost.  

Ook via de sociale formule van het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) kan je je verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en invaliditeit.  

Bij een gedwongen stopzetting of faillissement kan je bij je sociaal verzekeringsfonds een uitkering aanvragen. De gedwongen stopzetting (tijdelijk of definitief) moet veroorzaakt zijn door een natuurramp, een brand, een allergie, een beschadiging van je professionele uitrusting of gebouwen waardoor deze onbruikbaar zijn of een beslissing van een derde economische actor of een gebeurtenis die een economische impact heeft. Je kan de uitkering ook aanvragen bij een stopzetting binnen 3 jaar na een collectieve schuldenregeling, of bij een stopzetting wegens economische moeilijkheden. Tegelijkertijd kan je aanvragen om nog gedurende een jaar in orde te blijven voor de ziekteverzekering, zonder dat je nog sociale bijdragen hoeft te betalen.  

Om in aanmerking te komen, moet je in de drie kwartalen vóór de stopzetting zelfstandige in hoofdberoep zijn geweest, net als in het kwartaal van de stopzetting zelf. Je moet ook de bijdragen van minstens 4 kwartalen betaald hebben. Hiervoor wordt gekeken naar een referteperiode van 16 kwartalen, die voorafgaat aan het kwartaal volgend op het kwartaal van het faillissementsvonnis of stopzetting/onderbreking.

Je krijgt die uitkering en de bijhorende rechten gedurende maximaal 12 maanden, eventueel verdeeld in verschillende schijven tijdens je loopbaan. De totale duur over je volledige loopbaan wordt opgetrokken tot maximaal 24 maanden, op voorwaarde dat je gedurende minstens 60 kwartalen (15 jaar) pensioenrechten als zelfstandige hebt opgebouwd. Per gebeurtenis die aanleiding geeft tot het overbruggingsrecht, blijft de duurtijd beperkt tot maximaal 12 maanden. Je krijgt de uitkering alleen als je geen recht hebt op een ander vervangingsinkomen (bv. werkloosheidsuitkering, arbeidsongeschiktheidsuitkering, pensioen).

Je hebt eveneens recht op een uitkering als je je zelfstandige activiteit gedurende maximaal 12 maanden onderbreekt om voor een partner, een gezins- of een familielid te zorgen. In bepaalde gevallen kan je ook een vrijstelling van sociale bijdragen verkrijgen, met behoud van al je rechten in het sociaal statuut.

Als zelfstandige heb je recht op maximaal 10 dagen rouwverlof na het overlijden van je kind of partner.