Variabele uurroosters: dit moet je weten

Zo moet je arbeidsreglement en/of de arbeidsovereenkomst van je medewerker wel duidelijk de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur vermelden en de periode waarin deze moet worden nageleefd. Voor je voltijdse medewerkers vermeld je in je arbeidsreglement daarnaast ook alle mogelijke toepasselijke voltijdse werkroosters en de bekendmakingsregels daarvan. Voor de deeltijdse medewerkers voorzie je doorgaans enkel een tijdskader waarin je minimaal de volgende gegevens vermeldt:

• Het dagelijkse tijdvak waarbinnen je medewerker mag werken;
• De dagen van de week waarop hij mag werken;
• De minimum en maximum arbeidsduur per dag;
• De minimum en maximum arbeidsduur per week – indien deze variabel is;
• De manier waarop en termijn waarbinnen je medewerkers op de hoogte moet brengen van hun effectieve werkrooster. 

Hou er bij het opstellen van de werkroosters rekening mee dat elke afzonderlijke werkblok minstens 3 uur moet bedragen, behalve specifieke uitzonderingssituaties of wanneer je sector daarvan afwijkt. Wil je deze werkroosters minder dan 7  werkdagen (maar wel minstens 3 werkdagen) op voorhand bekendmaken, dan moet je sector hiervoor bovendien een collectieve arbeidsovereenkomst hebben afgesloten.

Opgelet wel: er zijn voor bepaalde sectoren overgangsmaatregelen voorzien zodat ze momenteel het minimum van 3 werkdagen nog niet moeten respecteren. Lees er hier meer over.

Voor het aanpassen van je arbeidsreglement moet je altijd een specifieke procedure volgen. Die procedure verschilt naargelang je bedrijf een ondernemingsraad heeft of niet.

Er bestaat ook een algemene mogelijkheid voor voltijdse werknemers: kleine flexibiliteit. Dit systeem is interessant als je regelmatig te maken hebt met pieken of lastminuteopdrachten. Je werknemers maken dan meer uren op specifieke dagen, gecompenseerd door minder uren tijdens rustigere momenten. Hierbij geldt dat je werknemers:

• maximaal twee uur langer of korter per dag mogen werken dan in hun contract staat, met een maximum van negen uur per dag
• wekelijks maximaal vijf uur meer of minder werken, met een maximale werkweek van 45 uur

Er bestaan ook eigen sectorale regelingen voor dit systeem. In het geval van voltijds variabel, raadpleeg je best de Sectorale Gids van Trefzeker.

Deeltijdse medewerkers genieten dezelfde bescherming als voltijds personeel. Bovendien hebben je deeltijdse medewerkers doorgaans recht op minimaal één derde van de werkuren die een voltijdse medewerker presteert. Het is in de meeste gevallen ook verboden om je medewerker op te roepen voor een werkperiode van minder dan drie uur.

Ook qua loon heeft je deeltijdse medewerker dezelfde rechten. Het  loon moet in verhouding staan tot de arbeidsprestaties. Als zijn werkrooster variabel is, heeft je medewerker dus recht op de betaling van het normale loon, berekend op basis van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur.

In principe kan je medewerkers met een variabel werkrooster zo inplannen dat ze nooit moeten werken op een feestdag - om zodoende geen loon te moeten betalen voor die dag. Toch zal je deeltijdse medewerker een forfaitair loon krijgen voor feestdagen die niet op een activiteitsdag vallen. Dit forfaitaire loon is gelijk aan het loon dat je medewerker ontving tijdens de vier weken die voorafgaan aan de feestdag, gedeeld door het aantal dagen dat in de onderneming gewerkt werd tijdens deze periode.

Dankzij variabele roosters vormen piek- en dalperiodes geen probleem meer. Overleg goed met je medewerkers en pas hun arbeidstijden van week tot week - of soms zelfs van dag tot dag - aan op de werkdruk. Zo heb je elke dag precies genoeg personeel.

Een andere manier om piek- en dalperiodes te overbruggen, is werknemers delen met andere werkgevers. Ontdek hoe je dit concreet kan realiseren via deelplatform Bridge.