Arbeidsdeal: Voltijdse vierdagenweek en wisselend weekregime

De langverwachte arbeidsdeal  werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. We lichten hieronder toe welke bijkomende mogelijkheden deze wetgeving jou en je werknemers biedt op het vlak van arbeidsflexibiliteit. De arbeidsdeal maakt het immers mogelijk voor je werknemer om te vragen om in een voltijdse vierdagenweek of in een wisselend weekregime te werken. De onderstaande mogelijkheden zal je kunnen invoeren in je onderneming vanaf 20 november 2022.

Je kan in je arbeidsreglement voorzien dat een voltijdse werknemer zijn rooster van maximum 38 uur per week presteert op 4 dagen, met een dagelijkse arbeidsduur van maximum 9,5 uur. Indien de effectieve arbeidsduur in de onderneming hoger is dan 38 uur (bv: 40 uur met 12 ADV-dagen), dan bereken je de maximale dagelijkse arbeidsduur door de effectieve wekelijkse arbeidsduur te delen door 4 (bv: 40 uur/4 = 10 uur per dag). Deeltijdse werknemers kunnen geen gebruik maken van de voltijdse vierdagenweek.

Om gebruik te kunnen maken van de voltijdse vierdagenweek, moet de mogelijkheid voorzien zijn in het arbeidsreglement. In ondernemingen waar de effectieve arbeidsduur hoger is dan 38 uur (bv: 40 uur met 12 ADV-dagen) moet de invoering gebeuren door middel van een onderneming-cao.

Je werknemer kan een voorafgaand en schriftelijk verzoek aan jou richten om te mogen werken in de voltijdse vierdagenweek. Dergelijk verzoek is geldig voor een periode van maximum 6 maanden, maar de werknemer kan nieuwe aanvragen indienen met telkens een maximumduur van 6 maanden.

Jij kan ofwel akkoord gaan met het verzoek of je kan het weigeren. Ga je akkoord om je werknemer in een voltijdse vierdagenweek te laten werken en is het systeem nog niet voorzien in het arbeidsreglement, dan moet het arbeidsreglement eerst worden aangepast of desgevallend een cao worden gesloten.

Er wordt bovendien  een schriftelijke overeenkomst opgesteld en dit ten laatste op het ogenblik waarop de werknemer begint te werken in de voltijdse vierdagenweek. De werknemer moet een kopie ontvangen van deze overeenkomst. Je kan het verzoek van je werknemer ook weigeren. Dan moet je dat binnen de maand laten weten aan je werknemer en de redenen daarvoor schriftelijk motiveren. Deze motiveringsplicht bij weigering van de aanvraag moet ook gerespecteerd worden wanneer de voltijdse vierdagenweek nog niet voorzien is in de onderneming.

Vergeet niet om het verzoek van je werknemer en de overeenkomst of een kopie daarvan, in papieren of elektronische vorm, te bewaren gedurende de duurtijd van het werken in een voltijdse vierdagenweek op dezelfde plaats als waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Nadien moet je deze documenten bewaren gedurende een termijn van 5 jaar vanaf de erin vermelde einddatum.

De werknemer die tewerkgesteld is in een voltijdse vierdagenweek, mag geen vrijwillige overuren of relance-overuren presteren op de andere dagen van de week. Werkt je werknemer 9,5 uur per dag van maandag tot en met donderdag, dan zal hij geen vrijwillige overuren of relance-overuren mogen presteren op vrijdag. Hij kan dat wel van maandag tot donderdag, rekening houdend met de maximumgrenzen die dan van toepassing zijn, namelijk tot 11 uur per dag en 50 uur per week. Op vrijdag kan hij wel andere overuren presteren, zoals bijvoorbeeld overuren in het kader van buitengewone vermeerdering van werk, voorgekomen of dreigend ongeval of onvoorziene noodzakelijkheid. Mits de geldende voorwaarden worden nageleefd.

Je kan in het arbeidsreglement voorzien dat een voltijdse werknemer in een wisselend weekregime werkt. Deeltijdse werknemers kunnen er geen gebruik van maken. De bedoeling is dat de normale wekelijkse arbeidsduur gepresteerd wordt in een cyclus van twee weken (= de opeenvolging van 14 dagelijkse roosters in een vaste volgorde), binnen het kader voorzien in het arbeidsreglement. De prestaties in de eerste week worden gecompenseerd door de prestaties in de tweede week. Er kan dagelijks tot maximum 9 uur gewerkt worden en wekelijks tot maximum 45 uren.

In de maanden juli, augustus en september bestaat er de mogelijkheid om te werken met een cyclus van vier opeenvolgende weken tijdens dewelke de normale wekelijkse arbeidsduur gemiddeld moet worden nageleefd. Ook wanneer de werknemer geconfronteerd wordt met een onvoorziene gebeurtenis, kan hij vragen om te werken in een wisselend weekregime over een cyclus van vier weken.

De cyclus kan op eender welke dag van de week aanvatten. Een week is een periode van zeven opeenvolgende dagen, die zich niet noodzakelijk uitstrekt van maandag tot en met zondag.

Je werknemer kan een voorafgaand en schriftelijk verzoek aan jou richten om gebruik te maken van het wisselend weekregime. Dergelijk verzoek is geldig voor een periode van maximum 6 maanden, maar de werknemer kan nieuwe aanvragen indienen met telkens een maximumduur van 6 maanden. Wil de werknemer gebruik maken van de mogelijkheid om het wisselend weekregime toe te passen over een cyclus van 4 weken omdat hij geconfronteerd wordt met onvoorziene omstandigheden, dan motiveert hij deze omstandigheden in zijn verzoek.

Jij kan ofwel akkoord gaan met het verzoek of je kan het weigeren. Ga je akkoord om je werknemer in een wisselend weekregime te laten werken en is het systeem nog niet voorzien in het arbeidsreglement, dan moet het arbeidsreglement eerst worden aangepast.

 Er wordt bovendien een schriftelijke overeenkomst opgesteld en dit ten laatste op het ogenblik waarop de werknemer begint te werken in het wisselend weekregime. De werknemer moet een kopie ontvangen van deze overeenkomst. Je kan het verzoek van je werknemer ook weigeren. Dan moet je dat binnen de maand laten weten aan je werknemer en de redenen daarvoor schriftelijk motiveren. Deze motiveringsplicht bij weigering van de aanvraag moet ook gerespecteerd worden wanneer het wisselend weekregime nog niet voorzien is in de onderneming.

Vergeet niet om het verzoek van de werknemer en de overeenkomst of een kopie daarvan, in papieren of elektronische vorm, te bewaren gedurende de duurtijd van het wisselend weekregime op dezelfde plaats als waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Nadien moet de overeenkomst bewaard worden gedurende een termijn van 5 jaar vanaf de erin vermelde einddatum. De overeenkomst die gesloten werd naar aanleiding van een aanvraag door de werknemer om in een wisselend weekregime te werken in een cyclus van 4 weken naar aanleiding van onvoorziene omstandigheden, moet slechts gedurende een jaar bewaard worden vanaf de erin vermelde einddatum.

Je werknemer heeft het recht om het wisselend weekregime vroegtijdig stop te zetten en zijn oorspronkelijke arbeidsregeling te hervatten. Hij moet je daarvan twee weken voor de start van een nieuwe cyclus verwittigen.

De werknemer die tewerkgesteld is in een wisselend weekregime, mag vrijwillige overuren of relance-overuren presteren in de weken waarin een overschrijding van de normale wekelijkse arbeidsduur is voorzien. In de andere weken is dat niet mogelijk. Indien er bijvoorbeeld in het kader van een wisselend weekregime een cyclus gespreid over twee opeenvolgende weken is overeengekomen met een wekelijkse arbeidsduur van 45 uur in week 1 en een wekelijkse arbeidsduur van 31 uur in week 2 (om zo de normale wekelijkse arbeidsduur van 38 uur gemiddeld na te leven), dan zal het mogelijk zijn om in week 1 vrijwillige overuren te verrichten, maar niet in week 2. In week 2 liggen de voorziene prestaties (31 uur) immers lager dan de normale wekelijkse arbeidsduur (38 uur).

Ingeval de werknemer een verzoek heeft gericht tewerkgesteld te worden in een voltijdse 4-dagen week of in een wisselend weekregime, mag de werkgever de arbeidsovereenkomst van deze werknemer niet beëindigen, tenzij om redenen die vreemd zijn aan dit verzoek. De wetgeving voorziet hier evenwel geen sancties voor.

_{Bron:
Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen, BS 10 november 2022}