Sociale verkiezingen 2024: wat is nieuw?

Het wetsontwerp bekrachtigt het voorstel van de Nationale Arbeidsraad: de sociale verkiezingen van 2024 zullen plaatsvinden in de periode van 13 mei 2024 tot en met 26 mei 2024.

Sinds de sociale verkiezingen van 2020 kunnen uitzendkrachten naar de stembus trekken bij de gebruiker, als ze voldoende dagen hebben gepresteerd bij die gebruiker.

In 2020 moest dit worden bekeken over twee referteperiodes, wat leidde tot veel onduidelijkheid en discussies. Het wetsontwerp vereenvoudigt deze anciënniteitsvoorwaarde voor de verkiezingen van mei 2024: uitzendkrachten krijgen stemrecht bij de gebruiker als zij, met of zonder onderbreking, minstens 32 effectieve arbeidsdagen bij die gebruiker hebben gewerkt in de periode van 1 november 2023 tot en met 31 januari 2024. Je leest er hier meer over.

Een andere nieuwigheid is dat het wetsontwerp regelt welke persoonsgegevens de gebruiker op welk ogenblik mag opvragen bij het uitzendkantoor in verband met het stemrecht voor uitzendkrachten. In 2020 waren hier namelijk veel vragen rond in het licht van de GDPR. De gebruiker zal de persoonsgegevens van uitzendkrachten in verschillende fasen moeten opvragen bij het uitzendkantoor. Zo blijft de overdracht van persoonsgegevens telkens beperkt tot wat noodzakelijk is voor de procedure.

Bijvoorbeeld: enkel als er een akkoord is om het stemmen elektronisch te laten verlopen, mag de gebruiker het e-mailadres en het rijksregisternummer van de uitzendkrachten opvragen bij het uitzendkantoor, maar alleen voor zover deze gegevens noodzakelijk zijn voor de authenticatie van de kiezer. De gebruiker moet dit dan opvragen binnen de vijf kalenderdagen na het bericht van dag “X” .

Het oproepen van de kiezers om te stemmen is een belangrijke stap in de verkiezingsprocedure. Deze oproeping moet tijdig en correct verlopen zodat elke kiezer zich bewust is van de aankomende verkiezingen en weet hoe en wanneer hij kan stemmen.

Bij de vorige edities van de sociale verkiezingen werd er gewerkt met een cascade-systeem. Eerst moesten de oproepingsbrieven uitgedeeld worden binnen de onderneming. De werknemers die dan niet aanwezig waren, konden hun brief op een andere manier ontvangen, bijvoorbeeld via e-mail met ontvangstbevestiging. Als de werkgever geen ontvangstbevestiging kreeg, moest hij in principe de oproepingsbrief aangetekend verzenden ten laatste 8 dagen voor de verkiezingsdag.

Het wetsontwerp nuanceert de eerste stap van deze cascade: het wordt mogelijk om de fase van de overhandiging aan de aanwezige werknemers over te slaan en onmiddellijk de oproeping op een andere manier, vb. via e-mail, te laten verlopen.

Hier zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden. Ten eerste is hiervoor ten laatste op dag “X”  een unaniem akkoord nodig binnen de ondernemingsraad of het comité voor preventie en bescherming op het werk. Is er geen raad of comité, dan is een unaniem akkoord nodig tussen de werkgever en de vakbondsafvaardiging. Verder moeten de volgende voorwaarden worden nageleefd:

• De fase van de overhandiging mag enkel worden overgeslagen voor kiezers die een professioneel e-mailadres hebben van de werkgever (of bij uitzendkrachten, van de gebruiker), en die op hun gebruikelijke werkpost het nodige digitale instrument ter beschikking krijgen van de werkgever (of bij uitzendkrachten, van de gebruiker), en
• de werkgever moet een bewijs van verzending en ontvangst kunnen leveren.

Een andere grote aanpassing in 2020 was de invoering van de mogelijkheid om elektronisch te stemmen vanop afstand, meer bepaald vanop de gebruikelijke werkpost.

Het wetsontwerp past het wettelijk kader rond e-voting verder aan, om elektronisch stemmen op afstand voor meer kiezers mogelijk te maken, en de beveiliging hiervan te garanderen.

Bij de sociale verkiezingen van 2020 was elektronisch stemmen op afstand enkel toegelaten via een drager aangesloten op het beveiligde netwerk van de onderneming. Dit zorgde voor een beperking van het elektronisch stemmen op afstand, omdat niet alle werknemers steeds een werkpost hebben die aangesloten is op het beveiligde bedrijfsnetwerk.

Om hieraan te verhelpen stapt het wetsontwerp af van de voorwaarde dat de stemsoftware verplicht moet worden geïnstalleerd op het beveiligd netwerk van de gebruikende onderneming. De werkgever zal voortaan, in samenspraak met de fabrikant van de software, kunnen kiezen of de beveiliging wordt verzekerd:

• ofwel via het netwerk van de werkgever,
• ofwel via het netwerk van de fabrikant, die daar dan de nodige garanties voor moet bieden.

De beveiliging houdt onder meer in dat, ofwel via het netwerk van de onderneming, ofwel via het netwerk van de software-fabrikant, wordt gezorgd voor een “end-to-end”-encryptie van het kanaal tussen het medium waarop de stem wordt uitgebracht en de server waarop de stemsoftware zich bevindt. Ook moet bij e-voting de nodige aandacht worden besteed aan een waterdichte identificatie en authenticatie van de kiezers.

Het wetsontwerp preciseert ook dat de werkgever en de softwarefabrikant samen verantwoordelijk zijn voor de naleving van de GDPR bij de verwerking van persoonsgegevens in het kader van het elektronisch stemmen. Opmerkelijk is nog dat het wetsontwerp niet afstapt van het principe dat stemmen op afstand enkel vanop de gebruikelijke werkplek mag gebeuren. Wat precies als gebruikelijke werkpost mag worden beschouwd, moet worden gedefinieerd in het akkoord over elektronisch stemmen. Zo kan dit dan ook de plaats zijn waar telewerkers werken.

Bron:

Wet 5 juni 2023 tot wijziging van de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen, van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven en van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, B.S. 30 juni 2023